حاج قاسم به روایت تصویر/ روایتی عکاسانه از جنگ تحمیلی تا شهادت

نمایشگاه عکس «دیده نشده» شامل عکس‌های کمتر دیده شده از دوره نوجوانی، جنگ تحمیلی تا شهادت قاسم سلیمانی است که عصر سه‌شنبه ۱۲ دی ماه در گالری «خانه» حوزه هنری افتتاح شد.

«دیده نشده» عکس‌هایی از عکاسان حمیدرضا معین‌الدینی، علی‌ناز روزپیکر، علی هاشمی، محمد محسنی‌فر، محمدجواد مشهدی، مهدی طاهری، محمد بخشنده زحمتی، سامان رمضان‌پور، مجتبی عرب زاده، محسن کرمعلی، حسین حاجیلری، احمد بلباسی، محمدحسین ولایتی، سیدحسن موسوی، ابوالفضل کارآمد، حسین گلیار، اندرو کابالرو، مرتضی السودانی و مجتبی عنبری است که از جنگ تحمیلی تا شهادت سرباز قاسم سلیمانی عکاسی شده‌اند.

ده دقیقه به ساعت شانزده مانده و وقتی وارد می‌شوم هنوز کسی در نمایشگاه نیست؛ اولین عکس از جوانی حاج قاسم در جبهه در ابتدای نمایشگاه دیده می‌شود که مربوط به حومه سوسنگرد و زمستان ۱۳۶۰ است و توسط ابوالفضل کارآمد ثبت شده است. در این عکس، شهید قاسم سلیمانی در کنار رضا ذهاب ناظوری، حسن ودیعتی و سردار شهید اکبر محمدحسین قبل از عملیات فتح‌المبین ایستادند.

بعد از آن، عکس‌هایی از جوانی حاج قاسم در جبهه‌های جنگ حق علیه باطل خودنمایی می‌کند که یکی از آن‌ها ۲ تابلوی نیمه پرتره حاج قاسم با شهیدان علی هاشمی و احمد کاظمی در قرارگاه کربلا است که خنده‌های حاج قاسم در این عکس‌ها حکایت از داستان جالب آن دارد. تاریخ این ۲ تابلو تیر ماه ۱۳۶۱ ثبت شده است.

سید احسان باقری مدیر خانه عکاسان ایران درباره این نمایشگاه بیان کرد: عنوان نمایشگاه «دیده نشده» است که تنها به عکس‌های دیده نشده از حاج قاسم اشاره ندارد بلکه به شخصیت آن شهید بزرگوار نیز مربوط است که دنبال دیده شدن نبودند و شاید همین موضوع بود که سبب شد دیده بشوند.

وی با بیان این‌که عکس‌ها منتخبی از دوران نوجوانی تا شهادت حاج قاسم است، گفت: ۴۰ عکس از ۲۰ عکاس در نمایشگاه به معرض نمایش گذاشته شده‌اند؛ این عکس‌ها از زوایای مختلف زندگی اجتماعی و سیاسی حاج قاسم در این نمایشگاه روی دیوار رفته است که کمتر دیده شده‌اند و تعدادی هم دیده نشده‌اند و در کنار این‌ها، عکس‌هایی نیز از مراسم تشییع شهید بزرگوار در تهران و کرمان نیز به نمایش گذاشته‌ایم.

باقری همچنین بیان کرد: سال گذشته قصد داشتیم نمایشگاهی از عکس‌های ایشان برگزار کنیم که دسترسی به عکس‌های حاج قاسم میسر نشد اما امسال این امر میسر شد و توانستیم این عکس‌ها را به نمایش بگذاریم.

وی در پاسخ به این‌که همه عکس‌های نمایشگاه از عکاسان ثبت شده یا خیر، توضیح داد: بله عکاس بودند البته اگر منظورتان عکس‌های دوران جنگ تحمیلی حاج قاسم است، ممکن است افرادی آن‌ها را ثبت کرده باشند که یا فیلمبردار بودند یا کارشان در رسته خبر محسوب می‌شده است.

مدیر خانه عکاسان ایران در پاسخ به پرسش دیگر درباره این‌که با توجه به انبوهی از عکس‌های سردار شهید سلیمانی، چه ویژگی مشترکی سبب شد این مجموعه گردهم بیاید، گفت: یکی از ویژگی‌های این عکس‌ها، دیده نشدن یا کمتر دیده شدن آن‌ها بوده است که بر این اساس، عکسی را که دیده شده بوده، از نمایشگاه حذف کردیم. دیگر ویژگی عکس‌ها این است که عکس‌هایی که در تقسیم‌بندی از نوجوانی و جنگ تحمیلی تا شهادت را در بر می‌گرفته، مدنظر قرار گرفته است.

وی در پاسخ به این‌که آیا برای شرح بهتر فضای عکس‌های نمایشگاه، توضیحی در کنار عکس‌ها نوشته شده یا خیر، اظهار کرد: تا حدودی سعی کردیم برای همه عکس‌ها توضیحی کوتاه ارائه کنیم که در کنار هر تابلو علاوه بر معرفی اسامی افرادی را که کنار شهید سلیمانی هستند، به شرحی کوتاه از واقعه عکس نیز پرداختیم.

باقری در پایان خبر داد: اتفاقاً در حال انجام کاری هستیم که درباره پرتره‌های حاج قاسم و داستان‌های این پرتره‌ها است.

کم کم نمایشگاه شلوغ می‌شود و جوانان پرشوری در حال تماشای عکس‌ها هستند که درباره آن‌ها بلند بلند با یکدیگر صحبت می‌کنند و در عکس‌هایی که تعداد زیادی از فرماندهان یا افراد حضور دارند، درصدد پیدا کردن حاج قاسم برمی‌آیند.

در طرف دیگر نمایشگاه، چندین عکس نیز بدون اسم عکاس دیده می‌شود که در سوریه و در کنار لشکر فاطمیون و عملیات‌های آزادسازی حلب و بادیه ثبت شده‌اند. همچنین کنار یکی از عکس‌ها نوشته شده «حوالی تکریت» که حاج قاسم در کنار شهید سیدحمید تقوی روی زمین نشسته‌اند و در حال بررسی منطقه عملیاتی آزادسازی شهر از دست نیروهای داعش هستند.

در یکی دیگر از عکس‌ها که در کردستان عراق زمستان ۹۶ ثبت شده است، سردار قاسم سلیمانی در کنار ابومهدی المهندس یار او که با هم به شهادت نائل شدند، ایستاده‌اند.

همچنین یکی از عکس‌های حاج قاسم در کنار ابومهدی المهندس مربوط به سیل خوزستان و شادگان در فروردین ماه ۱۳۹۸ است؛ این عکس را احمد بابایی از این ۲ شهید ثبت کرده که در حال بازدید و رسیدگی به مردم سیل‌زده هستند.

در دیوار مجاور عکس‌های سوریه و عراق، عکس‌هایی از در آغوش گرفتن کودکان شهیدان مدافع حرم قرار دارد و در کنار آن‌ها، عکسی در سایز بزرگ که در قرارگاه لشکر ۴۱ ثارالله تابستان ۱۳۶۳ ثبت شده خودنمایی می‌کند؛ این عکس یادگاری از اولین حضور دانش آموزان دبیرستان سپاه کرمان در مناطق جنگی است که حاج قاسم در میان این دانش‌آموزان دیده می‌شود. این عکس از زنده‌یاد منصور خراسانی است.

عکس‌های بعدی مربوط به دیدار حاج قاسم با رهبر معظم انقلاب است و عکس‌های بعدی مربوط به مراسم تشییع ایشان در تهران و کرمان است.

عکس یک مانده به آخر، در دفتر کار سردار سلیمانی قبل از مصاحبه با پایگاه رسانه‌ای حضرت آیت‌الله خامنه‌ای و مهر ۹۸ ثبت شده است و عکس پایانی نمایشگاه، تصویری هوایی از مقبره حاج قاسم سرباز وطن است که دستانی آن را احاطه کرده‌اند.

منبع: مهر