6 میلیارد تومانی که باید خرج افزایش کتابخوانی می‌شد، صرف خرید کتاب درسی شد/ آیا مطالعه مکانیک سیالات و زیست شناسی جانوری یعنی کتابخوانی؟
مجله فرهنگی هفت راه – گروه کتاب: نمایشگاه کتاب تهران اگرچه در حال حاضر تنها مجرای تنفس نشر کشور است و حذف یکباره‌اش به نابودی خیلی از بخشهای نشر خواهد انجامید، اما از سویی نبود اراده‌ای برای اصلاح ساز و کارهای معیوب آن دورنمای ناامید کننده‌ای را پیش روی این رویداد فرهنگی قرار داده است. اتلاف انرژی و سرمایه، کم بازده بودن نمایشگاه، تاثیر نه چندان زیاد آن بر میزان کتابخوانی در نسبت با ابعاد این رویداد و دادن آدرس‌های غلط برای تحلیل وضعیت کتابخوانی کشور بخشی از این دورنما را تشکیل می‌دهند.
برای نمونه محمود آموزگار سخنگوی شورای سیاستگذاری بیست و هشتمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران دیروز یکشنبه ۲۰ اردیبهشت آمار نحوه هزینه کرد یارانه حمایتی بخش دانشجویی و طلاب این دوره از نمایشگاه کتاب تهران را اعلام کرد و گفت: تا شب گذشته ۶۰ درصد از این یارانه در بخش ناشران دانشگاهی، ۳۰ درصد در بخش ناشران عمومی، ۴ درصد در بخش ناشران کودک و نوجوان، ۴ درصد در بخش ناشران آموزشی، ۱ درصد در بخش عربی و ۱ درصد در بخش لاتین مصرف شده است.
بر این اساس بیش از نیمی از۱۰ میلیارد تومانی یارانه حمایتی که از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای خرید کتاب توسط دانشجویان و طلاب از نمایشگاه کتاب تهران اختصاص یافته بود صرف خرید کتابهای «درسی» شده است.
با توجه به اینکه لزوم حمایت از دانشجویان و طلاب برای خرید کتابهای درسی بر کسی پوشیده نیست، در اینباره دو نکته را می‌توان مورد توجه قرار داد:
اول آنکه آیا خرید کتابهای درسی و مطالعه آنها، به افزایش کتابخوانی در کشور می‌انجامد؟ آیا با افزایش مطالعه مکانیک سیالات، روانشناسی دو، زیست شناسی جانوری، ریاضیات تخصصی و کتابهایی از این دست می‌توان به ترویج کتابخوانی در کشور امیدوار بود؟
یارانه‌ای که وزارت ارشاد هر ساله هنگام برگزاری نمایشگاه کتاب به دانشجویان و طلاب تخصیص می‌دهد از بودجه‌ای است که باید صرف ترویج کتابخوانی شود اما این اتفاق عملاً نمی‌افتد. وجود بخش دانشگاهی و کمک آموزشی در نمایشگاه کتاب اگرچه توانسته است نمایشگاه کتاب تهران را رونق بدهد و آمار بازدیدکنندگان را بالا ببرد اما مضراتی داشته است که هدر شدن قریب 6 میلیارد تومان بودجه کتابخوانی کشور از آن جمله است.
جالب اینکه این بخش از نشر کشور -یعنی نشر دانشگاهی و کمک آموزشی- در طول سال بازار خود را دارند و این یعنی یکی از مهمترین دلایل وجود نمایشگاه کتاب تهران که کمک به ناشران برای فروش مستقیم و ادامه حیات است، برای این بخش از نشر کشور چندان موضوعیت ندارد.
اگر این بودجه قرار نبوده صرف ترویج کتابخوانی شود و قرار بوده به کمک دانشجویان برای خرید کتابهای درسی بیاید، حال باید از هدر رفتن 40 درصدی که در سایر بخشهای نمایشگاه هزینه شده ناراحت بود! و اصلاً چرا باید کمک به دانشجویان برای خرید کتابهای درسی بعهده وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باشد و وزارت علوم این وظیفه را بعهده نداشته باشد؟
نکته دوم آنکه این بودجه 10 میلیارد تومانی در اختیار کسانی قرار میگیرد که امکان سفر به تهران و حضور در نمایشگاه را دارند. یعنی تمام تلاش وزارت ارشاد برای سهمیه بندی استانی این بودجه و تقسیم عادلانه آن بین دانشجویان و طلاب سراسر کشور، باز هم کسانی که به هر دلیل امکان حضور در نمایشگاه تهران را ندارند، عملا از این بودجه نمی‌توانند استفاده کنند.و این نیز یکی دیگر از معیارهایی است که نشان می‌دهد این بودجه ده میلیاردی چطور در بهار کتاب هدر می‌رود.
همه این مسائل نشان می‌دهد که وجود بخش دانشگاهی و کمک آموزشی در نمایشگاه کتاب تهران، یک اتفاق نابجاست که علاوه بر هدر دادن منابع و امکانات، امکان دریافت بازخوردهایی طبیعی از میزان کتابخوانی در کشور را هم از بین برده و حتی امکان برنامه‌ریزی بهتر برای خدمات رسانی به دانش آموزان و دانشجویان را نیز ناممکن کرده است.
